Trong chương trình của bộ môn sinh học chúng ta sẽ được làm quen với khái niệm lưới thức ăn là gì. Để củng cố thêm kiến thức cho nội dung này mời các bạn cùng tham khảo những chia sẻ hữu ích sau đây!
Tóm tắt nội dung
Lưới thức ăn là gì cho ví dụ
Định nghĩa
Lưới thức ăn là khái niệm được dùng trong sinh học được hiểu là một tập hợp các chuỗi thức ăn có chung nhiều mắt xích cùng được tồn tại ở trong một hệ sinh thái nào đó. Trong lưới thức ăn, ngay cả đối với chuỗi thức ăn thì mỗi một mắt xích là một loài sinh vật.
Cấu trúc của một lưới thức ăn hoàn chỉnh bao gồm: sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân hủy.
Ví dụ chi tiết về lưới thức ăn
Trong tự nhiên chúng ta sẽ có rất nhiều chuỗi thức ăn, một loài động vật có thể tham gia nhiều chuỗi, giúp tạo nên những mắt xích tương đồng nhau. Các mắt xích được liên kết lại nhằm để tạo thành một lưới thức ăn.
Ví dụ 1: Ở trong một hệ sinh thái rừng, cây là nguồn cung cấp thức ăn cho các loài sâu, kiến cũng như những loài động vật ăn lá khác. Những con thú ăn thịt như hổ, sư tử và cá sấu ở trên đầu lưỡi thức ăn, chúng ăn các loài động vật nhỏ hơn như lợn rừng, chuột và thỏ.
Ví dụ 2 về lưới thức ăn dưới nước: Ở trong hệ sinh thái biển, tảo chính là nguồn cung cấp thức ăn cho các loài nhỏ hơn như tôm, cua, những chú cá nhỏ. Những con cá lớn như cá mập và cá ngừ săn mồi ở đầu lưới thức ăn sẽ ăn các loài cá nhỏ hơn.
Ví dụ 3: Trong hệ sinh thái đồng cỏ, cỏ là nguồn cung cấp thức ăn cho những loài thú nhỏ hơn như thỏ, ngựa vằn. Những con vật như: sư tử và hổ săn mồi trên đầu lưới thức ăn sẽ các loài động vật nhỏ hơn.
Đặc điểm của lưới thức ăn
Lưới thức ăn sở hữu những đặc điểm cơ bản như sau:
- Khác với các chuỗi thức ăn, lưới thức ăn sẽ thực tế hơn.
- Lưới thức ăn được tạo nên bởi các chuỗi thức ăn khác nhau, liên kết ở các cấp độ khác nhau của lưới thức ăn.
- Lưới thức ăn không thẳng, các phần của chuỗi thức ăn cũng không chạy theo một đường thẳng.
- Mạng lưới thức ăn giúp cung cấp đầy đủ thông tin về thức ăn của các loài động vật. Trong một lưới thức ăn, cũng sẽ có các vòng phản hồi nhằm để giữ cho các quần thể của các loài khác nhau ổn định.
- Một hệ sinh thái sẽ không thể ổn định được nếu như không có lưới thức ăn.
Thành phần cơ bản của mạng lưới thức ăn
Lưới thức ăn được bao gồm những thành phần cơ bản như sau:
- Nguồn cung cấp thức ăn (thực vật sản xuất thức ăn): đây là thành phần đầu tiên ở trong lưới thức ăn, là nguồn cung cấp chính của thức ăn cho những sinh vật khác. Thực vật sản xuất thức ăn bằng việc dùng ánh sáng mặt trời và các chất dinh dưỡng nhằm chuyển hóa năng lượng.
- Người tiêu dùng chính (các sinh vật ăn thực vật): là những loài sinh vật trực tiếp tiêu thụ thực vật để tìm kiếm thức ăn. Chúng có thể là động vật ăn lá, sâu bọ, thỏ, con người,…
- Người tiêu dùng phụ (sinh vật ăn thịt): là loài sinh vật tiêu thụ người tiêu dùng chính để tìm kiếm thức ăn. Chúng có thể là côn trùng, chim, động vật ăn thịt nhỏ, cá,…
- Người tiêu dùng cao cấp (sinh vật ăn thịt của người tiêu dùng phụ): Chúng là những loài ăn thịt lớn hơn, có thể săn mồi để tìm kiếm thức ăn. Điển hình như: sư tử, hổ, báo, cá mập, đại bàng,…
Ý nghĩa của lưới thức ăn
Mạng lưới thức ăn giúp phản ánh được năng lượng chảy qua các hệ sinh thái ra sao. Bên cạnh đó chúng còn giúp cho chúng ta có thể hiểu được các chất độc và chất ô nhiễm tập trung trong một hệ sinh thái cụ thể thế nào.
Bản đồ lưới thức ăn giúp cho chúng ta giải thích, nghiên cứu được sự đa dạng của các loài có liên quan với nhau. Việc hiểu được quá trình xây dựng lưới thức ăn cho thấy thông tin quan trọng về mối quan hệ giữa các loài đặc hữu đối với một hệ sinh thái cụ thể cùng với các loài xâm lấn.
Việc biết được thức ăn của các loài cho thấy những mối quan hệ dinh dưỡng phức tạp của các sinh vật ở trong một hệ sinh thái. Các sinh vật tham gia vào quá trình truyền năng lượng của hệ sinh thái đặc biệt quan trọng đối với việc tìm hiểu lưới thức ăn và cách mà chúng áp dụng vào khoa học ở thế giới thực.
Sự gia tăng của các chất ô nhiễm, điển hình như các chất ô nhiễm hữu cơ được tạo ra bởi con người sẽ làm tác động nghiêm trọng đến các loài trong hệ sinh thái.
Sau khi hiểu được lưới thức ăn là gì, lấy ví dụ về lưới thức ăn trong hệ sinh thái ao hồ, lưới thức ăn ở hệ sinh thái trên cạn, các nhà khoa học đã nghiên cứu được cách các chất di chuyển qua các hệ sinh thái. Từ đó giúp ngăn chặn quá trình tích lũy sinh học và sinh hóa của các chất gây ô nhiễm.
Xem thêm: Thường biến là gì? Cho ví dụ? nguyên nhân, tính chất, ý nghĩa
Sự phân loại của lưới thức ăn
Sinh vật sản xuất sơ cấp
Là những sinh vật trong hệ sinh thái tạo ra sinh khối bởi những hợp chất vô cơ. Trong hầu hết các trường hợp, chúng là cá sinh vật quang hợp, ví dụ như: thực vật, vi khuẩn lam, động vật nguyên sinh, sinh vật đơn bào.
Nấm và sinh vật khác nhận sinh khối từ quá trình oxy hóa chất hữu cơ được gọi là sinh vật phân hủy, không phải là sinh vật chính. Địa y sống ở vùng khí hậu lãnh nguyên là ví dụ của các nhà sản xuất sơ cấp bằng cách sống cộng sinh.
Sinh vật tiêu thụ
Là những sinh vật của các chuỗi thức ăn môi trường, chúng thu được năng lượng bằng cách ăn các sinh vật khác. Sinh vật này được gọi là sinh vật dị dưỡng gồm một số động vật, một số vi khuẩn và nấm.
Các sinh vật tiêu thị này có thể được ăn theo nhiều cách khác nhau, như ăn cỏ, ăn thịt, ký sinh và phân hủy sinh học.
Sinh vật phân giải
Đây là những sinh vật chết hoặc đang phân hủy. Dù là loài ăn thịt hay ăn cỏ thì cũng sẽ đều trải qua quá trình phân hủy tự nhiên, những sinh vật phân huỷ là sinh vật dị dưỡng.
Có nghĩa là chúng sẽ sử dụng đến các chất liệu hữu cơ để tăng trưởng và phát triển như một nguồn năng lượng. Mảnh vụn phải tiêu hóa vật liệu thông qua một quá trình bên trong, còn phân hủy hoàn hảo có thể hấp thụ chất dinh dưỡng trực tiếp.
Các loài động vật không xương sống điển hình như rệp, giun đất và hải sâm sinh sống trong nhiều hài cốt hơn các loài sinh vật phân hủy bởi không sinh vật nào ngoài chúng có thể hấp thụ được những chất này.
Mối quan hệ của chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
Mối quan hệ giữa chuối và lưới thức ăn khá phức tạp, có sự tương tác giữa nhiều loài sinh vật khác nhau. Lưới thức ăn giúp biểu thị mối quan hệ giữa các loài ở trong một hệ sinh thái, trong đó mỗi loài sẽ có các vai trò khác nhau trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái, cũng như tạo nên một hệ sinh thái đa dạng, phong phú.
Qua đây chúng ta đã hiểu được lưới thức ăn là gì, cũng như đặc điểm và ý nghĩa của lưới thức ăn. Từ đó để bạn có thể hiểu hơn về sự sống trên hành tinh này.
