Sấm sét là hiện tượng thiên nhiên nguy hiểm thường xảy ra ở khắp mọi nơi trên trái đất. Chúng mang một luồng điện cực mạnh thường xuyên hiện cùng với những đợt mưa dông. Để tìm hiểu kỹ hơn về hiện tượng sấm sét là gì, sấm sét được hình thành như thế nào, mời bạn đọc cùng chúng tôi tìm hiểu ngay bài viết sau đây.
Tóm tắt nội dung
Hiện tượng sấm sét là gì?
Sấm sét là hiện tượng gì? Sét hay còn gọi là tia sét chính là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa đám mây với mặt đất hay giữa những đám mây mang điện tích khác dấu.
Sét mang một luồng điện cực mạnh, sẵn sàng phá hủy mọi thứ khi mà nó phóng xuống. Đôi khi, sấm sét còn được xuất hiện ở trong các trận phun trào núi lửa hay bão bụi (cát). Khi phóng điện ở trong khí quyển tia sét sẽ có thể di chuyển với tốc độ 36.000km/h.
Sấm sét là hiện tượng vật lý hay hoá học? Sấm sét chính là hiện tượng vật lý. Vậy sấm là gì? Sấm hay là âm thanh gây ra bởi tia sét, tùy vào khoảng cách và bản chất của tia chớp mà âm thanh sấm nghe được sẽ có thể ngắn hoặc dài hay dàn âm trầm lớn kéo dài hoặc ngắn. Sau mỗi ánh sáng của tia chớp lóe lên thì tiếng sấm thường xuất hiện.
Khi tia chớp lóe lên, sau vài giây chúng ta mới nghe thấy tiếng sấm nổ, điều này cho thấy rằng tốc độ âm thanh chậm hơn tốc độ ánh sáng. Nhờ sự khác biệt này mà người ta có thể tính toán được tia chớp cách bao xa bằng cách thực hiện đo thời gian giữa việc nhìn thấy tia chớp lóe lên với âm thanh sấm nghe được.
Sét là sự di chuyển của các ion, còn hình ảnh của sét là bởi dòng plasma phát sáng tạo ra. Nên chúng ta có thể nhìn thấy sét trước sấm là vì tiếng động chỉ di chuyển với tốc độ 1.230km/h, còn ánh sáng đi được 299.792.458 m/s.
Sét có thể đạt được tới nhiệt độ 30.000°C, gấp 20 lần nhiệt độ cần thiết để có thể biến cát silica thành thủy tinh.
Nguyên nhân gây ra sấm sét
Sấm sét được tạo ra từ đâu? Giải thích hiện tượng sấm sét vật lý 11 như sau: Mưa dông, gió giật mạnh gây ra tình trạng xáo trộn đám mây, từ đó khiến cho chúng bị tích điện.
Hai đám mây tích điện trái dấu lại gần nhau, hiệu điện thế giữa chúng có cường độ lớn, lên tới hàng triệu vôn. Ở giữa của hai đám mây có hiện tượng phóng tia lửa điện, giúp tạo thành tia chớp. Phải mất tới vài giây sau đó tai của chúng ta mới nghe thấy được tiếng nổ, đó là sấm.
Đám mây dông tích điện khi đi gần mặt đất tới các khu vực trống trải, gặp vật có độ cao như cây cối, công trình xây dựng, những người cầm đồ vật dễ dẫn điện,… sẽ phóng tia lửa điện, đó là hiện tượng sấm sét.
Phân loại sét đánh
Sét đánh trực tiếp
Sét đánh trực tiếp sẽ có những đặc điểm cơ bản như sau:
- Sét đánh trực tiếp (sét đánh thẳng) nguyên nhân là do sự phóng điện trực tiếp hay 1 nhánh của nó xuống đối tượng bị đánh.
- Sét hay đánh vào các nơi cao như cột điện, ống khói, cột thu phát sóng viễn thông, nhà cao tầng, cây cao,… bởi đây là khu vực tập trung điện tích cảm ứng nhiều hơn. Bên cạnh đó cũng có các trường hợp sét đánh vào nơi thấp, bởi tại đó đất hay đối tượng có khả năng dẫn điện tốt hơn nơi cao.
- Nơi bị sét đánh có thể bị nung nóng tới mức làm chảy các tấm sắt dày 4mm, nguy hiểm với các công trình có vật liệu dễ cháy nổ như kho mìn, bể xăng dầu, công trình bằng gạch ngói, bê tông.
- Sét còn đánh vào người, súc vật, mặc dù tỷ lệ ít nhưng vẫn phải chú ý. đặc biệt là những nơi làm việc trống trải ở công trường, nông trường, mỏ lộ thiên,…
Sét đánh gián tiếp
Sét đánh gián tiếp có những đặc điểm như sau:
- Sét đánh vào đường dây điện thoại, đường dây vận tải điện cao thế, hạ thế ở một khu vực nào đó rồi, chúng sẽ thao đường dây truyền vào công trình làm trục trặc thiết bị điện đang sử dụng.
- Các tình trạng bóng đèn cháy, tivi, tủ lạnh… bị cháy sau một cơn dông sét nguyên nhân là do tương tác của loại sét này.
Tác hại của sấm sét
Sấm sét được xem là mối nguy hiểm gây thiệt hại cả người và tài sản. Theo thống kê, mỗi giây trên Trái Đất có gần 100 cú sét đánh. Mỗi ngày có trên 9.000.000 cú sét đánh gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng như:
- Gây thiệt hại về kinh tế: Làm hỏng các công trình xây dựng, đường dây điện, gây hư hỏng máy bay, thiết bị nghiên cứu khoa học,… với nhiều thiệt hại. Tổn thất về kinh tế toàn cầu do sét đánh mỗi năm lên tới hàng chục tỷ USD
- Thiệt hại về người: Sét đánh có thể gây chết người, động vật nuôi,.. Theo số liệu thống kê, sét đánh làm chết 1.000 đến 10.000 người/năm trên khắp thế giới. Ngoài ra còn có các chấn thương khác bao gồm bỏng nặng, tổn thương não vĩnh viễn, đau cơ, gãy xương, ngừng tim, lú lẫn, mất thính giác, co giật,… Có tới 10% nạn nhân bị sét đánh gây thiệt mạng, 70% gây ảnh hưởng nghiêm trọng về lâu dài.
- Hỏa hoạn, cháy nổ: Sét còn là nguyên nhân gây ra tình trạng cháy nổ, cháy nhà vô cùng nguy hiểm
- Ô nhiễm môi trường: Các oxit nitơ được tạo ra do tia sét tác động đáng kể đến tầng ôzôn trên mặt đất.
Nên làm gì khi gặp sấm sét?
Để đảm bảo an toàn cho bản thân và tài sản, khi gặp sấm sét bạn cần chú ý những điều cơ bản như sau:
- Nếu bạn có thể nghe thấy tiếng sấm trong một cơn dông bão hãy ngay lập tức tìm nơi trú ẩn. Chú ý nơi trú ẩn phải cách xa cây cối, cột điện, vật kim loại.
- Nếu bạn đang bị mắc kẹt ở một vị trí lộ thiên, hãy ngồi xổm xuống gần mặt đất, đặt tay lên đầu gối, đặt đầu vào giữa chúng. Tuyệt đối không nằm xuống đất, cũng không đứng thành nhóm người gần nhau
- Nếu ở trong nhà thì hãy tránh xa những khu vực gần cửa sổ, cửa ra vào, đồ dùng điện, nhà vệ sinh, nhà tắm, vòi nước, bể bơi,…
- Khi mưa bão sấm sét bạn không nên sử dụng điện thoại cố định, trừ các trường hợp khẩn cấp, bởi đường dây điện thoại có khả năng dẫn điện
- Rút phích cắm của các thiết bị không cần thiết nếu như chưa lắp đặt thiết bị chống sét
- Chú ý tránh xa những vật kim loại có thể dẫn điện, thu hút sét
- Nên chờ ít nhất 30 phút sau tiếng sấm cuối cùng mới nên rời khỏi nơi trú ẩn. Sau cơn dông, nên tránh các đường dây điện bị đổ hay dây cáp bị đứt
- Để đảm bảo tránh những rủi ro do sét đánh, các công trình xây dựng, kể cả nhà ở cũng cần phải thực hiện lắp đặt hệ thống cột thu lôi chống sét, hệ thống tiếp địa, cảnh báo sét,…
Như vậy, chúng tôi đã giúp bạn đọc trả lời được cho câu hỏi sét là gì, nguyên nhân, hậu quả cũng như cách phòng tránh rủi ro do sét đánh. Hy vọng chúng thật sự hữu ích đối với bạn đọc để bảo vệ bản thân trước những nguy cơ mà sấm sét mang lại. Đừng quên theo dõi giamaynenkhi.net để biết thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé!
